شانزدهم آذر در تاریخ دانشگاهی ایران صرفاً یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه نقطهای برای بازخوانی نقش دانشجو در شکلدهی به عقلانیت عمومی و مسئولیت اجتماعی دانشگاههاست. نامگذاری این روز بهعنوان «روز دانشجو» یادآور رخدادی است که در آن سه دانشجوی دانشگاه تهران مصطفی بزرگنیا، احمد قندچی و آذر شریعترضوی در جریان اعتراض به ساختارهای اقتدارگرایانه به شهادت رسیدند. این واقعه آغازگر هویتی شد که بعدها در مسیر تحولات سیاسی و اجتماعی کشور، از جمله در شکلگیری و استقرار انقلاب اسلامی، جایگاه دانشگاه را به نهادی مؤثر در صیانت از استقلال، نقد و آزادی اندیشه تبدیل کرد.
در سنت دانشگاهی، دانشجو کنشگری است که نسبت میان دانش، نقد و مسئولیت را صورتبندی مجدد میکند. در استان همدان، با توجه به سابقه تاریخی این دیار در حوزه حکمت و فلسفه، این نقش ابعاد عمیقتری مییابد. دانشگاه در این استان، فراتر از یک محیط آموزشی، بستری برای تولید دانش بومی، تحلیل علمی مسائل عمومی و ارائه تصویری دقیقتر از نیازهای جامعه است؛ بستری که بدون مشارکت فعال و روشمند دانشجویان، کارکرد واقعی خود را از دست میدهد.
تحولات امروز در حوزه حکمرانی و توسعه نشان میدهد که ارتقای کیفیت سیاستگذاری، نیازمند ظرفیت دانشگاه در تحلیل دادهها، اصلاح گفتمانها و طراحی راهبردهای واقعبینانه است. دانشجو در چنین چشماندازی عنصر محوری زنجیره نقد و نوآوری تلقی میشود و توانایی او در تفسیر روندها و بازتعریف مسائل، پشتوانهای اساسی برای دولت محلی و نظام تصمیمسازی به شمار میآید. تحقق این نقش، مستلزم پیوند پایدار و سازنده میان دانشگاه و نهادهای اجرایی، بخش خصوصی و جامعه مدنی است.
در این چارچوب، روز دانشجو یادآور مسئولیت مشترک دانشگاه و حاکمیت محلی در تقویت گفتوگوی انتقادی، ارتقای مهارتهای تخصصی و فراهمسازی بستر رشد حرفهای برای دانشجویان است. سرمایهگذاری بر آموزش، تقویت ظرفیت پژوهشی و توانمندسازی دانشجویان برای ورود اثرگذار به عرصههای مدیریت، اقتصاد، فناوری و فرهنگ، از پیشنیازهای توسعهای است که آینده استان همدان به آن وابسته خواهد بود.
بر این اساس، شانزدهم آذر فرصتی است برای بازتعریف نقش دانشگاه در مسیر پیشرفت استان و تأکید بر جایگاه دانشجو بهعنوان یکی از مهمترین منابع تحول در حکمرانی محلی و توسعه پایدار. این روز یادآور آن است که دستیابی به توسعه عادلانه، کارآمد و آیندهنگر، بدون مشارکت آگاهانه و نقادانه جامعه دانشگاهی میسر نخواهد بود.
اینجانب ضمن تبریک این روز به دانشجویان، استادان دانشگاه و همه جویندگان علم، امیدوارم تلاش آگاهانه و مسئولانه جامعه دانشگاهی همدان، همچون گذشته، موتور محرک پیشرفت علمی، اجتماعی و توسعهای استان باشد.
حمید ملانوری شمسی
استاندار همدان
