خانواده دولت
کارمندان، گروه بزرگیاز افراد جامعه هستند که خانواده بزرگ دولت را تشکیل می دهند. آنان در پی برطرفساختن نیازهای مردم هستند و خود را خدمتگزار آنان می دانند. مردم نیز با امیندانستن ایشان، به آنان اعتماد دارند و در مسائل جاری مملکتی، از روش درستکارمندان تلاشگر پشتیبانی می کنند. به جاست درروزکارمند، در گرامی داشتتلاش خستگی ناپذیر آنان کوشا باشیم.
بازوان قدرت
کارمندان و کارگزاراندولت، بازوان قدرت آن به شمار می آیند. آنان در بازدهی و میزان توانایی دولت نقشاساسی دارند و پیشرفت جامعه در همه ابعاد آن، مرهون کوشش این گروه کوشا و امین است.
بالندگی علمی
کارگزاران وکارمندانهر کشور، نقشی اساسی در شکوفایی و پیشرفت آن کشور دارند. از این رو، شایسته استآنان همگام با توسعهروزافزون علميِ جهان، به بالندگیو رشد علمی برسند و از ایستایی در کارهای خویش بپرهیزند. امام علی علیه السلام میفرماید: «کارها با آگاهی پیش می رود» و «عمل پاکیزه، هرگز بدون دانش صحیح، به دستنمی آید.»
اصلاح امور مردم
فعالیتکارمندان وکارگزاران در صورتی ارزش می یابد و صاحبان آن زمانی می توانند به خود ببالند، کهبرای اصلاح امور مردم و خدمت به آنها تلاش کنند؛ چنان که امام علی علیه السلام میفرماید: «کارها به وسیلهکارمندان، راست و درست میشود.» بنابراین، منظور از کارها، شاید همان قوانین و مقررات کامل اسلامی است کهانجام آنها بر دوش کارگزاران وکارمندان نهاده شدهاست تا در راه رضایت آفریدگان گام بردارند.
امانت الهی
در اسلام منزلت های اجتماعی، امانتی الهی است که دراختیارکارمندان و کارگزاران قرار می گیرد و بایدبرای برطرف ساخن محرومیت ها از جامعه به کار گرفته شود. امام علی علیه السلام بهیکی از کارگزاران خود چنین می فرماید: «کاری که به عهده توست، وسیله آب و نان نیست،بلکه امانتی است که بر گردنت نهاده اند». بنابراین، اگرکارمندان و کارگزاران نظام اسلامی با انگیزه های الهی وامانت داری و خدمت رسانی به مردم در جایگاه خود قرار گرفته اند، باید شکرگزارپروردگار باشند که می توانند خاطری را شاد کنند، غمی را بزدایند، بی پناهی را پناهدهند و مظلومی را یاور باشند و این گونه، زمینه رشد و تعالی خود را فراهم سازند. رسول خدا صلی الله علیه و آله در این باره می فرماید: «زمانی که خداوند برای بندهای نیکی بخواهد، حاجت مردم را در دست او قرار می دهد.»
ازاین رو، برکارمندانو کارگزاران شریف نظام جمهوری اسلامی ایران است که جایگاه والای خود را بشناسند وبرای رسیدن به اهداف بلند اسلام، گام بردارند.
قاطعیت و شجاعت
قاطعیت به همراه شجاعت، از ویژگی های اصلیکارمندان در حکومت اسلامی است. امام علی علیه السلام زمانیکه کارگزار خود را در برابر توطئه های عمروعاص ناتوان دید، تصمیم گرفت با فرستادنمالک اشتر که فردی قاطع و شجاع بود، توطئه های آنان را در مصر خنثی کند. او در نامهای خطاب به محمدبن ابی بکر، فرماندار معزول، دلیل برگزیدن مالک اشتر را، قاطعیتایشان معرفی می کند و می فرماید: «فردی را فرماندار قرار دادم که در مورد ماخیرخواه و در خصوص دشمنانمان سخت گیر است.»
توانایی انجام کار
توانایی در انجام کارها، از ویژگی هایکارمندان و کارگزاران حکومت اسلامی است. اگرکارمندی از نظر جسمی، فکری، علمی و تخصصی توانایی نداشتهباشد، نمی تواند از عهده حل مسائل مردم برآید. امام صادق علیه السلام می فرماید: «سزاوار نیست مؤمن خود را ذلیل کند.» به ایشان گفته شد: مؤمن چگونه خود را خوارمیکند؟ فرمود:«خودرا در معرض کاری قرار می دهد که از عهده اش برنمی آید.»
استفاده نکردن از بیت المال
بیت المال و بودجه مملکتی، در استقلال هر کشور نقشبسیار مؤثری ایفا می کند. از سویی، کمبود بودجه نیز، زمینه وابستگی به کشورهای دیگررا به وجود می آورد؛ در نتیجه، به پیکر و اساس نظام ضربه وارد می شود و مردم نیز بهمشکلات فراوان اقتصادی دچار می شوند. کارمندان در حفظبیت المال و اموال عمومی و دولتی نقش مهمی دارند و شایسته است تا آنجا که میتوانند، از هدر رفتن آن جلوگیری کنند و از اموالی که در اختیارشان قرار گرفته، بهدرستی و در حد انجام وظایف خود بهره گیرند. رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرماید: «اگر فردی را در پستی بگماریم و او یک نخ یا بالاتر از آن را از ما پنهانکند، خائن است.»
پرهیز از تشریفات
سادگی و پرهیز از تشریفات، شایسته هر فرد مسلمانیاست. این امر در سیره پیشوایان ما جایگاه ویژه ای دارد و به آن سفارش بسیاری شدهاست. کارکنان و کارگزاران حکومت نیز در مقام کسانی که در اداره کشور سهیم هستند،باید از پیشوایان خویش الگو بگیرند، سادگی را پیشه خود سازند و از مسئولیت هایحکومتی، نردبانی برای رسیدن به مال و آرزوهای دنیوی نسازند. هنگامی که امیرمؤمنانعلی علیه السلام با گروهی از یارانش به منزل یکی از کارگزاران خود به نام علاء بنزیاد حارثی وارد شد، کاخ باشکوهی دید که با اتاق های زیبا، محیط گسترده ای را اشغالکرده بود. پس امام علی علیه السلام ، ضمن سرزنش او فرمود: «با این خانه وسیع، دردنیا چه می کنی، در حالی که در آخرت به آن نیازمندتری.»
کم کاری
کم کاری، از آسیب هایکارمندی به شمار می آید. سستی ورزیدن در انجام وظایف وبیهوده گذرانی وقت، عملی نادرست و غیراخلاقی است. این مسئله که در آموزه های اسلامنیز به شدت از آن نهی شده است، وظیفه خدمت رسانیکارمندرا دچار مشکل می سازد و موجب تباهی حقوق دیگران میشود. امام علی علیه السلام در این زمینه می فرماید: «هر کس تن به سستی دهد، حقوقخود و دیگران را پایمال کند.»
دوری از مردم
مسئولیت پذیری، اقتضا می کند افراد در هر پست و مقامیکه باشند، خود را با مردم و جزئی از آنان بدانند و از دوری گزیدن از مردم به دلیلرسیدن به مقامی بالاتر، بپرهیزند.
رسول خدا صلی الله علیه و آله در این باره می فرماید: « هر کس متولّی کاری از امور مسلمانان شد، اگر خود را از نیاز و فقر مردم در پس پردهقرار دهد، خدا درروزقیامت نیاز و فقر او را برطرفنمی سازد.» حضرت علی علیه السلام نیز می فرماید: «قلب خویش را از مهر مردم و دوستیو لطف به آنان سرشار کن.»
فروتنی
فروتنی، زیوری است که رفتار انسان ها را زینت می بخشدو نعمتی است که سربلندی و ارجمندی را به انسان ها هدیه می کند. بنابراین، شایستهاست رفتار هر فرد مسلمانی به این زیور آراسته شود و آراستگی رفتار مدیران و کارکنانبه زیور فروتنی، شایسته تر می نماید. خدای بزرگ هم در سفارش به این صفت نیکو، بهپیامبرش که برجسته ترین انسان روی زمین است، دستور می دهد رفتارش را با زینت فروتنیبیاراید: « بالت را برای هر کس از مؤمنان که پیرو توست فرود آور و برای آنان فروتنی کن.»
پرهیز از منّت گذاری
منت گذاشتن بر مردم در برابر کارها، جزو اخلاق ناپسنداست و اعمال نیک آدمی را نیز از بین می برد. امام علی علیه السلام در منشور ارزشمندخود خطاب به مالک اشتر می فرماید: « مبادا هرگز با خدمت هایی که انجام دادی بر مردممنت گذاری...؛ زیرا منت نهادن، پاداش نیکوکاری را از میان می برد.»
دو نیروی ارزشمند
تخصص و تعهد، دو نیروی ارزشمند برای خدمت رسانی هرچهبیشتر و بهتر به مردم است. درباره طالوت و جالوت در قرآن کریم آمده است که جنگیمیان حق و باطل اتفاق افتاد و از پیامبر آن زمان خواسته شد رئیس و فرماندهی برایلشکر تعیین کند. آن پیامبر از خداوند خواست فرماندهی معرفی کند. پروردگار حکیم،جوانی را برای فرماندهی لشکر برگزید. مردم اعتراض کردند که او جوان است و مناسبفرماندهی و ریاست نیست. آن پیامبر از سوی خداوند به مردم اعلام کرد: این جوان دوصفت دارد؛ تخصص و تعهد.
پیام رسان بله