شهرستان همدان در ناحیه میانی استان و در گستره ای به مساحت 4084 کیلومتر مربع معادل 21 درصد از مساحت استان را تشکیل می دهد این شهرستان در محدوده مدار 48 درجه و 35 دقیقه طول شرقی و 34 درجه و 52 دقیقه عرض شمالی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است. این شهرستان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری ، مشتمل بر دو بخش (مرکزی و شراء ) ، 9 دهستان و 4 شهر (همدان ، مریانج ، قهاوند و جورقان) و118 روستا می باشدکه با 651821 نفر جمعیت 37درصد جمعیت استان را به خود اختصاص داده است. شهرستان همدان از نظر طبیعی در یک منطقه کوهستانی واقع شده است. سلسله جبال الوند در جنوب این شهرستان قرار گرفته و ارتفاع بلندترین قله آن از سطح دریا 3574 متر می باشد. از رودخانه های آن می توان به رودخانه های قره چای ، یلفان،دره مرادبیک و عباس آباد اشاره نمود.با توجه به پستی و بلندیهای زیاد، دشتها، مناطق کوهستانی، قله های مرتفع، رودخانه ها، چشمه سارها، مزارع، اشجار و سرآبهای متعدد، آب و هوای استان همدان متغیر است و معمولاً دارای زمستانهای سرد و پر برف و تابستانهای معتدل و ییلاقی است و به طور کلی در دره های شمالی کوه الوند و شمال استان سردتر و جنوب استان ملایم تر است.
ارتفاعات و ناهمواری ها
قله الوند با ارتفاع 3584متر از سطح دریا، بلندترین قله استان همدان است که خط الرأس آن حد طبیعی بین تویسرکان و همدان است و قله های دیگر عبارتند از: معروفت ترین قلهها، از شمال غربی به جنوب شرقی عبارتاند از: المابلاغ 2957متر، کرکس 2959متر، قزلارسلان 3250متر، دائم برف 3450متر، کلاغ لان 3480متر، الوند 3584متر، تاریکدره 3314متر، کمر لرزان 3338متر، چهار قله (3184، 3172، 3166و 3170 متر)، یخچال صاحب (گاوبره) 3486 متر، شاه نشین 3496 متر، سرخبلاغ 3124متر و قله کلاه قاضی 3125متر.